Tiểu Vương cung thánh đường Sở Kiện

Tranh thủ đi hội lớp phổ thông, bọn mình ghé thăm Tiểu Vương cung thánh đường Sở Kiện, một nhà thờ rất đẹp mà lâu nay mình vẫn muốn đến. Nhà thờ Sở Kiện nằm cách Phủ Lý khoảng 5 km, trong làng Sở-làng Kiện.

Cánh cổng

Mặt tiền nhà thờ

Việt Nam hiện nay có hơn 6000 nhà thờ Công giáo nhưng chỉ có 4 nhà thờ được công nhận là tiểu Vương cung thánh đường, đó là nhà thờ Đức Bà ở Sài Gòn, nhà thờ La Vang tại Huế, nhà thờ Phú Nhai ở Nam Định và nhà thờ Sở Kiện ở Hà Nam. Vương cung thánh đường – Basilica, có gốc từ tiếng Hy Lạp, nghĩa là nhà vua. Toàn thế giới có 4 đại Vương cung thánh đường và 1575 tiểu Vương cung thánh đường. 4 đại Vương cung thánh đường đều nằm ở Italia. Các đại Vương cung thánh đường có một cửa đặc biệt gọi là Cửa thánh. Cửa này luôn đóng và chỉ được mở vào năm thánh, tức là 50 năm một lần. Các tiểu Vương cung thánh đường nằm rải rác khắp các quốc gia. Nhiều nhất là Italia với 539. Khi một nhà thờ được nâng lên hàng tiểu Vương cung thánh đường sẽ được Toà thánh trao cho 2 biểu trưng của Giáo hoàng. Một là chuông tintinnabulum dùng để báo tin Giáo hoàng hay người thay mặt Giáo hoàng đến. Hai là cái dù bằng lụa có hai màu vàng, đỏ conopaeum dùng để che cho Giáo hoàng. Để trở thành tiểu Vương cung thánh đường, nhà thờ phải là nhà thờ cổ kính được xây dựng từ lâu theo các kiến trúc to lớn, cổ điển, mang ý nghĩa lịch sử và tâm linh quan trọng. Nhà thờ chỉ dành riêng cho việc thờ phượng, là nơi lưu giữ di hài các thánh nhân hay những hoạ phẩm, điêu khắc có giá trị nghệ thuật… Ngoài ra nhà thờ cũng phải có một ban lễ tân đủ sức đảm nhiệm phục vụ các lễ lớn.

Làm lễ (ảnh Internet)

Bên trong nhà thờ

Sở Kiện là nhà thờ cổ kính và lớn nhất của tổng giáo phận miền Bắc, từng đóng vai trò như nhà thờ chính tòa giáo phận từ năm 1882 đến 1936. Từ năm 1936, Tòa giáo mục chuyển về Nhà thờ Lớn Hà Nội. Nhà thờ Sở Kiện trở thành nhà thờ giáo xứ, không còn đóng vai trò trung tâm của giáo phận này, không có ai coi sóc thường xuyên nên xuống cấp. Mãi đến năm 1990, nhà thờ Sở Kiện mới được trùng tu lần đầu tiên. Năm 2010, Tòa Thánh đã nâng nhà thờ Sở Kiện thành tiểu vương cung thánh đường.

Nhà thờ khởi công xây dựng vào năm 1877 và khánh thành vào năm 1883, dưới sự chỉ đạo của Đức Cha Puginier Phước (1835 - 1892). Sở Kiện được xây dựng theo kiến trúc vòm cao vút cổ điển phương Tây từ trần đến cửa. Trên tường có các ô cửa kính màu vẽ tranh các vị thánh hoặc các sự kiện trong Kinh Thánh. Tuy nhiên, khu vực cung thánh và bàn thờ được làm bằng gỗ chạm trổ tinh vi, sơn son thiếp vàng theo phong cách truyền thống Việt Nam. Ngọn tháp cao 27m treo 4 quả chuông mang các sắc âm đố - mi - son - đồ. Quả nặng nhất gần 2,5 tấn được người dân ở đây gọi là chuông Bồng. Vào ngày lễ, nơi đây phải huy động đến cả chục thanh niên trai tráng đến kéo chuông. Tiếng chuông vang lên như một bản đàn vang vọng từng thôn làng, ngõ xóm nơi đây.